Auteur: Arie Martijn Schenk

Op vrijdag 11 juli vond in Deventer de afsluitende praktijkdag plaats van de opleiding Sportadviseur, een opleiding van NOC*NSF. Verschillende deelnemers werkten in twee adviesteams aan échte vraagstukken van twee sportverenigingen in Deventer: Tennisclub Drijvers en Tennis en Padel Colmschate. De dag stond in het teken van praktijkgericht adviseren, scherpe analyse en samenwerken onder tijdsdruk. In korte tijd wisten de deelnemers waardevolle inzichten te formuleren aan de vereniging – en dat bleef niet onopgemerkt.

Wat doet een sportadviseur?

De opleiding Sportadviseur speelt in op actuele maatschappelijke uitdagingen in de sport: van vrijwilligerstekorten tot ledenverlies en van duurzaamheid tot bestuurlijke keuzes. Sportverenigingen vragen om professionele ondersteuning bij het bepalen van hun koers. De sportadviseur helpt die koers zichtbaar, uitvoerbaar en gedragen te maken.

Tijdens de zesdaagse opleiding, inclusief een tweedaagse met overnachting, leren deelnemers adviseren vanuit persoonlijke kracht, gespreksvaardigheden ontwikkelen, werken met data en veranderprocessen begeleiden. De vaste docenten zijn Daniel Klijn (organisatieadviseur en auteur van Verenigingen Veranderen) en Lisanne Koster (adviseur sport en bewegen bij BMC).

 "Deze groep nieuwe adviseurs, die direct op de sportclub komen en daar de bestuurders spreken, leren hier een goed onderbouwd advies geven. Ze helpen clubs daadwerkelijk verder," licht Lisanne toe. "De opgaven en adviesvragen bij verenigingen worden nl. steeds complexer en ingewikkelder."

De praktijkdag: twee clubs, twee vraagstukken

Ook binnen het Sportbedrijf Deventer wordt al langer geïnvesteerd in deze opleiding. Meerdere collega’s volgden het traject; deze keer was het Denise Plette die deelnam. Volgens Maarten Paalman, manager Sportstimulering, is dat waardevol: "Sportverenigingen krijgen steeds meer op hun bord. Voor vrijwillige bestuurders is dat een flinke opgave. Door hen te koppelen aan professionele ondersteuning kunnen we ze ontlasten én versterken. Deze opleiding geeft onze collega’s de juiste kennis en vaardigheden om clubs effectief te begeleiden."

Op de slotdag stonden twee casussen centraal, aangeleverd door Denise Plette van Sportbedrijf Deventer. De adviseurs in opleiding  kwamen uit alle hoeken van het land – van Rotterdam tot Castricum en Breda – en vormden twee adviesteams en gingen aan de slag in Deventer bij Tennis en Padel Colmschate en Tennisclub Drijvers.

Tennis en Padel Colmschate: vraag naar meer padel

De cursisten spraken met bestuursleden, oud-bestuurders en leden. "Eerst denk je: het is gewoon een vraag over meer banen. Maar hoe meer mensen je spreekt, hoe duidelijker het wordt dat er meerdere perspectieven en belangen spelen," aldus een van de cursisten.

Het adviesteam sprak in totaal met zo’n 25 personen, waaronder een financieel expert, commissieleden, leden van Colmschate, mensen van Sportbedrijf Deventer, de gemeente en de KNLTB.

Uit de gesprekken en analyse kwamen harde cijfers naar voren: in 2024 telde de club 419 padelleden en 461 tennissers. De druk op de vier padelbanen is hoog: met meer dan honderd actieve padelleden per baan zit Colmschate ruim boven de richtlijnen. Tegelijkertijd is Colmschate de enige sportvereniging in de regio met padelbanen; commerciële aanbieders nemen toe, maar de vraag stijgt nog steeds.

Er werd gesproken over de rol van de buurman die een stuk land naast het park bezit, over alternatieven binnen de parkgrenzen en over het benutten van subsidies. Daarbij speelt tijdsdruk: regelingen als BOSA en de gemeentelijke ⅓-regeling lopen af in het najaar van 2025. De commissie Toekomst TPC en de financiële denktank van de club werden actief betrokken. Ook een obligatie-uitgifte kwam in beeld als mogelijke route naar financiering.

Na de gesprekken kwam er voor de cursisten een helder beeld naar voren: breid op korte termijn uit met twee padelbanen op eigen terrein en ontwikkel op langere termijn een visie waarin ledenaantallen, verenigingsgevoel, draagvlak en financieringsstructuur met elkaar in balans komen. Een kartrekker benoemen, de ALV tijdig betrekken en snelheid in besluitvorming zijn daarbij randvoorwaarden. Ze besluiten dit in een presentatie te zetten. 

Tennisclub Drijvers: druk op de banen

Het adviesteam sprak op de club met bestuurders, trainers en commissieleden. "We vroegen: verandert de behoefte van leden? Zijn er verschillen tussen doelgroepen? Heeft de club dat eigenlijk scherp in beeld?" zegt Jonna, deelnemer aan de cursus uit Rotterdam.

De werkgroep sprak met een brede groep betrokkenen: commissieleden, de trainer, het bestuur, en ook met vertegenwoordigers van de gemeente en de KNLTB.

Drijvers beschikt sinds kort over twee extra tennisbanen, maar piekmomenten – met name op doordeweekse avonden – zorgen nog altijd voor drukte. Teams moeten soms uitgeloot worden op competitievrijdagen en voor tennislessen staan 8 tot 12 mensen meer op de lijst dan de club aankan.

De cursisten analyseerden of de club goed zicht heeft op gebruik en behoeftes. Er blijkt weinig structurele data beschikbaar. De aanbeveling: stel een baancapaciteitscommissie in, gebruik data uit All-United voor een visuele jaarkalender en maak keuzes op basis van inzicht. Ook de cultuur kwam aan bod: Drijvers kent een sterke tennistraditie, maar de instroom van nieuwe leden vraagt om vernieuwing.

Van analyse naar advies

’s Middags verhuisden de deelnemers naar IJsbaan De Scheg. In het schaatscafé werd hard gewerkt aan het structureren van de bevindingen. Ze belden met stakeholders voor aanvullende input. Tot vlak voor vijf uur werd er gewerkt aan de slides voor de presentatie.

Mitchel, werkzaam bij het Nationaal Bureau Sportstimulering: "Ik zocht verdieping en kwam uit bij deze opleiding. Je leert op een andere manier kijken naar vraagstukken en je krijgt goede feedback. Ik heb echt nieuwe inzichten gekregen die ik vandaag kan inzetten, maar ook volgende week als ik weer op kantoor ben.”

Gijs, werkzaam bij NOC*NSF: "Er is veel ruimte om casussen te bespreken. En wat ook goed werkte was de tweedaagse met overnachting, dat zorgt voor verbinding. Je merkt dat vandaag ook weer nu we in een team werken aan de casus.”

Presentaties met impact

De bestuurders van beide verenigingen kwamen aan het einde van de middag naar De Scheg om de presentaties bij te wonen. Ook Marieke Hagemans (teamleider SportVitale Clubs en Bestuurlijk Kader van NOC*NSF) was aanwezig. Er werden data, inzichten en oplossingsrichtingen met de bestuursleden gedeeld. Clubcultuur, bezettingsgraad en zelfs de uitbreidingsmogelijkheden bij de buren presenteerden de cursisten.

De twee teams gaven concrete adviezen. Bij de casus Colmschate ging het over korte- en langetermijnopties, de positionering van padel, en de wens van de club: wat voor vereniging willen jullie zijn? De vereniging gaf tijdens de terugkoppeling aan blij te zijn met het advies. “Hier kunnen we verder mee. En vanuit hier kunnen we vervolgstappen zetten,” zei het aanwezige bestuurslid.

De presentatie over de casus bij Drijvers leidde tot herkenning en nieuwe vragen. De voorzitter realiseerde zich: "Ik heb eigenlijk een heel moeilijke vraag gesteld. Al die suggesties, veel wisten we al maar we hebben ook aanknopingspunten gehoord.” Een advies van de adviseurs: organiseer een ‘Warm Bad’-commissie, experimenteer met lessen op dalmomenten, heroverweeg de competitieopzet en evalueer het online afhangen. 

Docent Daniel Klijn gaf aan in de evaluatie: “de club staat voor de keuze: vasthouden aan traditie of openstaan voor verandering? De uitbreiding biedt ruimte, maar dwingt de club ook tot principiële keuzes over spreiding, ledenaanbod en toekomstvisie.”

Lisanne Koster complimenteerde de deelnemers: "Jullie hebben de vraag gesteld én het antwoord gegeven. Misschien volgende keer nog iets scherper formuleren, maar inhoudelijk was dit al heel goed om in zo’n korte tijd met een advies te komen.”

“Bedenk je goed: wat is hier nou eigenlijk echt aan de hand? Durf keuzes te maken, ja dat is nou besturen,” voegt Daniel nog toe

Reflectie en afronding

Maarten Paalman komt tot de conclusie: ”Onze mensen zijn beter in staat de echte vraag te achterhalen, signalen op te pikken en urgentie te benoemen. Ze presenteren sterker, leggen makkelijker verbinding en gebruiken hun netwerk doelgericht, sinds de opleiding,”

Marieke Hagemans reikt na de presentaties de certificaten uit en benadrukte het belang van deze opleiding voor nieuwe adviseurs: "We zien mensen met verschillende achtergronden en ervaringen aan de slag gaan als club ondersteuner of verenigingsadviseur. Deze opleiding draagt bij aan hun ontwikkeling en adviesvaardigheden met als doel een club echt verder te helpen."

Daniel sluit daarbij aan: "De subsidiepotten raken leeg, wet- en regelgeving verandert voortdurend. Dat vraagt om adviseurs met een goed overzicht van het speelveld – mensen die kunnen meedenken en koers kunnen houden. In het huidige krachtenveld is het moeilijk om besluiten te nemen, en dan maakt een goede adviseur echt het verschil."

Een voorbeeld daarvan zagen we deze dag ook bij Colmschate, waar uitbreiding van padelbanen niet alleen om sportieve of financiële afwegingen draait, maar ook sterk samenhangt met de timing en onzekerheid rond vergunningen en subsidieregelingen.

De praktijkdag was niet alleen een test, maar vooral een bevestiging van de kracht van vakmanschap, nieuwsgierigheid en samenwerking. Een mooie afsluiting van een opleiding die de sportvereniging centraal stelt.

Wil je meer weten over de opleiding Sportadviseur? Op 6 november start een nieuwe opleiding: Opleiding